Column - Waarom verhuurders massaal  voor oplichters worden uitgemaakt op sociale media

Wie vandaag de dag een advertentie plaatst voor een woonruimte via één van de bekende Facebookgroepen, heeft een grote kans om publiekelijk voor oplichter uitgemaakt te worden. Zeker wanneer het een woonruimte betreft met een huurprijs van € 1.500 per maand of meer. Tijdens de coronacrisis lijkt het erop dat huurders hun ogen geopend hebben. Huurders beseffen zich ineens én noodgedwongen hoe kwetsbaar ze zijn wanneer een gedeelte van onze economie helemaal op slot gaat, met name als ze werken in de geraakte sectoren als zzp’er of zonder vast contract. Is het terecht dat huurders deze aanbieders van woonruimten uitmaken voor oplichters?

Binnen de reguliere opvatting van vraag & aanbod is het heel normaal dat de prijs stijgt wanneer er veel meer vraag is dan aanbod. De hoge huurprijzen zijn daarom makkelijk te verklaren. Hoewel we al een aantal weken onderweg zijn in de coronacrisis, het aanbod van huurwoningen toeneemt, lijken de prijzen van huurwoningen nog niet te dalen. Dit toont des te meer aan hoe ver de vraag en het aanbod van woningen uit elkaar liggen.

De vraag of het terecht is dat huurders massaal negatieve reacties plaatsen op Facebook en andere sociale media gaat echter niet over het economisch model, maar over morele verantwoording. Binnen het model van vraag & aanbod wordt de balans bereikt bij de prijs waarvoor een verhuurder zijn woning wil verhuren en de huurprijs waarvoor de huurder de huurwoning wil huren. Het morele aspect zit hem in dit model in de ‘vrije’ wil. 

We hebben het bij woningen namelijk niet om een luxe product, maar om een primaire levensbehoefte. Bij huurwoningen wordt daardoor niet een balans bereikt bij een huurprijs waarvoor een huurder de woning wíl huren, maar voor welk bedrag een huurder een woning kán huren. Iedere huurder wil namelijk een dak boven zijn hoofd, het liefst voor een acceptabel percentage van zijn besteedbare inkomen. Wanneer een huurder echter de keuze krijgt om 80% van zijn inkomen te betalen aan woonruimte of dakloos te worden, is de keuze alsnog vrij snel gemaakt. Zeker wanneer het aanbod dermate schaars is dat elk aanbod van woonruimte serieus overwogen moet worden. 

Naast het feit dat een woonruimte een eerste levensbehoefte is, is er nog een element wat de huidige situatie op de woningmarkt moreel verwerpelijk maakt. Op dit moment ligt de vraag en het aanbod zo ver uit elkaar dat verhuurders de mogelijkheid hebben om een huurprijs te vragen waarmee zij hun huurders de volledige hypotheekkosten kunnen laten betalen en daar bovenop zelfs winst kunnen maken. Binnen deze hypotheekkosten zitten dan ook nog de maandelijkse aflossing van de hypotheek. Een verhuurder kan door de mogelijkheid van de hoge huurprijzen gratis een woning kopen. Als het zo simpel is, waarom doet iedereen dat dan niet?

Het verschil zit hem in de positie van de huidige starters die moeilijker een hypotheek kunnen krijgen. Dat heeft te maken met de aangescherpte regels voor het verkrijgen van een hypotheek die na de vorige crisis zijn ingesteld. Daarnaast is er onder de starters een relatief grote groep zzp-ers, die vanwege hun onzekere positie veel moeilijker een hypotheek kunnen krijgen. 

Veel starters hebben niet bewust gekozen voor deze positie, zoals minister Wiebes (economische zaken) onlangs beweerde in WNL Op Zondag, maar zijn vanwege beleid door de jaren heen in deze kwetsbare positie terecht gekomen. Daarnaast zijn starters door hun kwetsbare positie als zzp-er steeds meer afhankelijk geworden van een verblijf in de stad. De huidige starters zijn een soort moderne dagloners geworden. 

We zitten naast een coronacrisis momenteel ook in een woningcrisis omdat er simpelweg te weinig woningen zijn. De effecten van de corona-uitbraak zullen deze crisis alleen maar vergroten. Het zijn de starters en huurders die door de jaren heen in een steeds kwetsbaardere positie terecht zijn gekomen, die nu hun stem laten horen en op Facebook verhuurders uitmaken voor oplichters. Als we zo doorgaan is het een kwestie van tijd dat deze zelfde groep mensen in opstand gaat komen.

Financieel gezien is er op dit moment voor een verhuurder geen stimulans om gehoor te geven aan de roep om hulp van huurders. Verhuurders kunnen zonder financiële gevolgen wegkijken voor de problematiek en de oneerlijke uitgangsposities op de woningmarkt. Het algemeen belang: het creëeren van een eerlijke en betaalbare woningmarkt, geeft binnen de economische systematiek van vraag & aanbod geen stimulans ten opzichte van het individuele belang van de verhuurder. Wanneer de markt op basis van vraag & aanbod niet voorziet aan de levensbehoefte van de huurders dan is het onvermijdelijk dat de overheid de woningmarkt verder zal moeten reguleren.