Wat in onze grondwet (1814) staat, maakt ons beschaafd. Alle 23 artikelen zijn, in zijn enkel of gecombineerd, van even groot belang voor onze maatschappij. Mijn werk is artikel 22. Dat artikel regelt het woongenot. Één van onze waarden in Nederland is het recht op woongenot. Woongenot is letterlijk het recht op genieten van een plek waar je woont en die je thuis mag noemen. Het woongenot is afgeleid van het mensenrecht, die de primaire levensbehoeftes van mensen reguleert. In dit geval het recht op een dak boven je hoofd. Hoewel het recht op een dak boven je hoofd in zijn beginsel anders is dan het woongenot, is de mate van woongenot bepalend voor de kwaliteit van leven. Hoe meer kwaliteit van leven in alle lagen van de samenleving, des te hoger het getal op de beschavings-index. Hoe hoger hoe beter.

De mate van woongenot en de kwaliteit van een woning hebben wij in Nederland op basis van de grondwet gereguleerd. De kwaliteit van een woning wordt gewaardeerd door criteria in de wet, die door de jaren heen is vast gesteld door onze volksvertegenwoordiging. Die criteria bepalen uiteindelijk de waarde van een woning en hoeveel die qua verhuur mag opbrengen. Zo creëer je een standaard die het rendement van de verhuur laat afhangen van de kwaliteit van de woning ten gunste van een primaire levensbehoefte. Super slim. Bij een stabiele markt met ongeveer evenveel vraag als (liever iets meer) aanbod zou dit al automatisch moeten gaan, aangezien het aanbod de vraag bedient. Regulering van zo’n markt is in dat geval overbodig. Maar wat als de vraag naar een product veel hoger is dan het aanbod en het aanbod de vraag nooit inhaalt? Dan is regulatie van maatschappelijk belang om de markt te (her)stabiliseren. Dit geldt voor elke markt: hypotheken, auto’s, aandelen, metalen, valuta en primaire levensbehoeften. Alla, het sociaal-liberalisme. Op het moment dat de huurregulatie wordt overschreden en het rendement niet meer afhangt van de kwaliteit van een woning, gaat de kwaliteit omlaag. Investeren in de kwaliteit wordt dan logischerwijs als een loze kostenpost gezien. Hoe vaker de overschrijding plaatsvindt, des te lager de gemiddelde kwaliteit van woonruimtes zal worden. Het gevolg is nu dat een mindere kwaliteit in de markt acceptabeler wordt. Jammer, het ging net zo lekker. Het rendement op verhuren is steeds meer gaan wegen ten opzichte van het recht op woongenot. Al is deze mark gereguleerd, toch vinden steeds meer mensen hun eigen rendement belangrijker dan dat recht. Hoewel het overschrijden niet strafrechtelijk onrechtmatig is, is dat civielrechtelijk wel het geval. Die onwettigheid houdt geen stand in de rechtbank en is daarom normaal gesproken kostbaar in verband met proceskosten. Door gebruik te maken van middelen als intimidaties, pesterijen, extreme clausules, schuldgevoel, onbereikbaarheid, etc., wordt er minder geprocedeerd en is het uiteindelijk toch rendabel om onrechtmatig te zijn.
Gelukkig is de huurder goed beschermd tegen dit soort middelen. Het woongenot is immers een primaire maatstaaf voor onze beschaving. De wetgever vindt het dan ook wenselijk om naast de kwaliteit en de huurprijzen ook de verstoring in het woongenot te reguleren. Het gebeurt steeds vaker dat op pandjesmelkers last onder dwangsommen worden gelegd van wel 500,- tot 1000,- euro per dag tot het woongenot weer in acht wordt genomen. In mijn optiek een goede ontwikkeling ten gunste van een onstabiele markt die voor iedereen belangrijk is.